Znaczenie wątroby dla zdrowia
Na codzień cierpimy w wyniku jej dysfunkcji, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Wiele osób zgłasza ciągłe problemy z bólem po prawej stronie ciała między łopatką a kręgosłupem, bóle barku bez większej przyczyny w postaci urazu czy kontuzji, problemy ze snem, spadek witalności, niemożność spania na prawym boku, nietolerancja pewnych produktów pokarmowych – a to tylko część problemów, które mogą sygnalizować wołanie o pomoc ze strony wątroby. Wątroba odgrywa bardzo istotną rolę w leczeniu dysfunkcji osteopatycznych. Dlaczego wątroba jest taka ważna? Po pierwsze nasza dieta – wątroba odpowiada za ogrom procesów metabolicznych zachodzących w naszym ciele. Po drugie powiązania topograficzne i neuroanatomiczne z innymi obszarami ciała. Często jest tak, że to właśnie w tych obszarach manifestuje się dysfunkcja wątroby, a są to zazwyczaj obszary znacznie od niej oddalone.
Co wpływa na powstanie dolegliwości?
Czynniki, które potencjalnie mogą angażować wątrobę w dysfunkcje osteopatyczne to oczywiście szeroka gama infekcji specyficznych dla wątroby – WZW typu A i B, mononukleoza zakaźna i inne infekcje wirusowe. Te pozostawmy z boku, a zajmijmy się tymi, które w większym stopniu możemy modyfikować. Pierwszym takim czynnikiem na pewno jest dieta. Brak regularności w spożywaniu posiłków, głodówki, brak urozmaicenia w diecie, spożywanie dużej ilości produktów poddanych chemicznej obróbce, spożywanie małych ilości płynów itd. wiąże się z obciążeniem narządu i może prowadzić do zaburzeń w jego funkcji. Pamiętajmy, że wątroba jest narządem, w którym zachodzi rozpad wielu substancji endo- i egzogennych. Z tego powodu jest ona często wypełniona toksynami, które uniemożliwiają jej fizjologiczną czynność. Tymi toksynami są leki, których rozpad i wydalanie odbywa się przy pomocy wątroby. Pacjenci regularnie zażywający leki tj. acetaminofen są narażeni na zaburzenia funkcji wątroby. Także doustnie stosowane hormony stanowią dodatkowe obciążenie metabolizmu wątroby, ponieważ rozkłada ona na przykład estrogen.
Wątroba ma tendencję do odpowiadania na różnorodne dodatkowe obciążenia obrzękiem, co nie oznacza wcale, że za każdym razem puchnie ona jak balon. Niepokojącym objawem w takiej sytuacji na pewno może być wzmożone napięcie i opór poniżej prawego łuku żebrowego. Dodatkowym symptomem alarmowym może być wrażliwość uciskowa w tej okolicy. Są to pierwsze, często pomijane symptomy wskazujące na problem z wątrobą. W miarę upływu czasu, gdy sytuacja utrzymuje się chronicznie, występujące objawy nie muszą wcale nawiązywać do samej wątroby. Częste stany zapalne, niespokojny sen, utrata witalności, zapalenie krtani, zaburzenia wzwodu u mężczyzn czy nagły przyrost wagi u kobiet (na skutek nadmiaru estrogenu) to niekoniecznie sygnały, które kojarzymy z dysfunkcją wątroby. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że kiedy toksyczne obciążenie wątroby znika, objawy również się wycofują umożliwiając regenerację narządu. Zaburzenie motoryki wątroby (tak, narządy też się poruszają) na skutek przebytego procesu zapalnego. Zaburzenie to przenosi się w sposób dynamiczny przez przeponę na opłucną ścienną i stąd na kopułę opłucnej. Chcąc przystosować się do zaistniałej sytuacji, więzadła szyjno-opłucnowe rozwijają patologiczne napięcia tkanek, które angażują w dysfunkcję także dolny odcinek kręgosłupa szyjnego. Konsekwencją całego tego łańcucha jest zaburzenie biomechaniki kręgów odcinka szyjnego. Pacjent może odczuwać objawy obwodowe w postaci dolegliwości bólowych kończyn górnych pochodzenia szyjnego. To samo przebyte zapalenie może wpłynąć na wzmożony przepływ informacji nerwowej autonomicznej (tzw. ciąg aferentny). Nawracające zablokowania kręgosłupa na poziomie od 7 do 10 kręgu piersiowego (to ten przykład z bólem między łopatką a kręgosłupem) można przypisać chronicznej dysfunkcji wątroby. Mimo, że proces zapalny się zakończył to pozostawił on swoje konsekwencje, które w dalszym ciągu mogą ograniczać prawidłową ruchomość wątroby. Brak prawidłowej ruchomości w tym wypadku wiąże się z brakiem prawidłowej funkcji. Jak to się dzieje, że problem z wątrobą manifestuje się w okolicy kręgosłupa? Otóż dzieje się tak w wyniku aktywacji odruchu wiscero-somatycznego, czyli odruchu trzewnego, który wpływa na tkanki somatyczne. Jako, że wątroba jest unerwiana autonomicznie z poziomu kręgosłupa między 7 a 10 kręgiem piersiowym to struktury zaopatrywane z tego samego segmentu mogą dawać objawy na drodze uwrażliwienia konkretnego segmentu rdzenia. Kiedy dojdzie już do uwrażliwienia danego segmentu rdzenia kręgowego, mogą pojawić się zmiany napięcia mięśni unerwianych z tego segmentu, dolegliwości bólowe przy próbie wykonania ruchu czy podczas oddychania. Obrzęk wątroby, obrzęk segmentów th7-th10 może powodować dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Wielu pacjentów opisując swoje objawy wspomina o tym, że najgorzej jest rano po przebudzeniu, a po 15-20 minutach jak się rozchodzą to już jest zdecydowanie lepiej. Znowu możemy doszukiwać się roli wątroby. Przepływ krwi przez powiększoną wątrobę jest zaburzony. Dochodzi do przepływu wstecznego krwi w kierunku żyły wrotnej. Ma to swój efekt hemodynamiczny w postaci zastoju w mikrocyrkulacji krwi żylnej. Jeszcze jeden przykład zamieszania ze strony wątroby. Torebka Glissona pokrywająca wątrobę jest unerwiana czuciowo przez nerw przeponowy. Tak tak, to ten sam nerw, który wychodzi z segmentów C3-C5 odcinka szyjnego.Na zasadzie tego samego mechanizmu co w przypadku bólu między łopatką a kręgosłupem – o którym wspomniałem wcześniej – nerw przeponowy przewodzi informacje wstępujące do rdzenia na poziomie C3-C5. W tym miejscu informacje są przetwarzane w rdzeniu i powodują odpowiedź, którą może być wzmożone napięcie mięśniowe. Hipertonia jednej lub kilku struktur może znacząco zaburzać biomechanikę stawu ramiennego. Chroniczne problemy będą prowokować dysfunkcje tj. zespół ciasnoty podbarkowej, zapalenie kaletki pobarkowej, uszkodzenia stożka rotatorów, zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego czy zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. Wątroba jest narządem, który otrzymuje krew żylną z przewodu żołądkowo-jelitowego zanim wpłynie ona do serca. Dzięki temu mechanizmowi, organizm upewnia się, że wszystkie substancje pokarmowe przechodzą przez wątrobę i mogą być tu metabolizowane zanim zostaną włączone do ogólnoustrojowego obiegu. Mechanizm ten jest świetnie przemyślany i funkcjonuje całkiem sprawnie. Jednak nie w przypadku gdy przepływ krwi przez wątrobę jest zaburzony. Zaburzenia przepływu mogą dotyczyć nawet pozornie niegroźnej infekcji czy ograniczonej ruchomości wątroby i odnoszą się one do narządów, które są z wątrobą powiązane. Dodatkowo efekty zastoju żylnego w obrębie wątroby mogą być odnotowane w rejonie żołądka i jelita cienkiego przez co oba te narządy tworzą własne dysfunkcje tkankowe (poczynając od wzdęcia a kończąc na wrzodach). Jako, że narządy sąsiednie angażują się w dysfunkcje wątroby to są one również dotknięte patologią, co odbija się na ich mobilności. W odniesieniu do tego faktu możemy zakładać, że następujące narządy mogą być szczególnie zaangażowane w dysfunkcje: – nerki (poprzez więzadło wątrobowo-nerkowe – część nerkowa więzadła wieńcowego) – żołądek (poprzez więzadło wątrobowo-żołądkowe) – dwunastnica (poprzez więzadło wątrobowo-dwunastnicze) – przepona (poprzez więzadło sierpowate i przeponową część więzadła wieńcowego) Poniżej znajduje się lista objawów, które także mogą być tłumaczone dysfunkcją wątroby przez pryzmat historii chorobowej pacjenta w odniesieniu do łańcuchów osteopatycznych: – niespokojny sen – problemy trawienne u kobiet w powiązaniu z cyklem hormonalnym (efekt działania progesteronu) – sen na prawym boku lub na brzuchu nie jest zbyt dobrze tolerowany przez pacjenta – częste budzenie się w nocy w okolicy godziny 1-3 – zazwyczaj przebudzeniu towarzyszy ‘zalanie potem’ (godzina między 1 a 3 w nocy nie jest przypadkowa, jest to czas maksymalnego działania wątroby w cyklu dobowym) – ból lub nudności w okolicy nadbrzusza po stronie prawej – nietolerancja pewnych produktów żywnościowych (np. tłuszcze, kawa, alkohol, czekolada, jajka, wieprzowina, cebula) Barral podaje dodatkową listę objawów specyficznych dla dysfunkcji wątroby: – światłowstręt 1-2 h po posiłku – bóle głowy po obu stronach, ze stałymi przerwami i towarzyszącymi dolegliwościami bólowymi szyi i oczu – chroniczne zapalenie zatok – przeczulica skóry w okolicy czubka głowy – nieprzyjemny oddech o zapachu acetonu – tłusta skóra i włosy – utrata włosów Wskazania do terapii osteopatycznej: – adhezje – zastój żółci – obniżona aktywność metaboliczna z osłabieniem ogólnej witalności, np. po przebytej infekcji – obniżona odporność – zapalenie okołostawowe stawu ramienno-łopatkowego, częściej po stronie prawej – rwa kulszowa, szczególnie po stronie lewej (z mikorzablokowaniem żyły lędźwiowej wstępującej i systemu żyły nieparzystej) – cruralgia (neuralgia nerwu udowo-goleniowego) po stronie prawej
